Απορίες και απαντήσεις

Η συγκεκριμένη ενότητα που εγκαινιάζεται με το παρόν άρθρο θα έχει ως θέμα της όλες αυτές τις ερωτήσεις που μας έρχονται στο μυαλό γύρω από πράγματα που δεν καταλαβαίνουμε ή θεωρούμε αυτονόητα και δεν τα ψάχνουμε περισσότερο. Όπως και να έχει, οι απαντήσεις συχνά είναι απίστευτες και αξίζει να τις μάθουμε. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν...

Γιατί όταν τα διάφορα έντομα πετούν κόντρα στον ήλιο δεν τυφλώνονται;

H ερώτηση αυτή μας επιτρέπει να καταλάβουμε   το πλεονέκτημα των σύνθετων ματιών. Το κάθε μάτι αποτελείται από πολυάριθμα ομματίδια, έτσι ώστε η όρασή τους να είναι μάλλον ασαφής, αλλά την ίδια στιγμή πολύ λίγα ομματίδια, μόλις τρία ή τέσσερα από τα εκατοντάδες, δέχονται κατευθείαν τις ακτίνες του ηλίου. Επειδή μάλιστα ολόκληρο το μάτι δεν στρέφεται προς τον ήλιο, τα ευαίσθητα στοιχεία πίσω από αυτό δεν βρίσκονται συνέχεια κάτω από την επίδραση των βλαβερών ακτίνων, άρα τα έντομα δεν θαμπώνονται από τον ήλιο διότι τα μάτια τους είναι σύνθετα. Επίσης σε πολλά είδη κάτω από τη φωτοπροσβαλλόμενη επιφάνεια του ομματιδίου εκκρίνονται κάποιες σκουρόχρωμες ουσίες που ενεργούν σαν φίλτρο για τις ηλιακές ακτινοβολίες. Ας έχουμε υπόψη μας ότι ζώα της θαλάσσης με σύνθετα, επειδή έχουν συνηθίσει σε πολύ μικρότερης έντασης φως όταν βρίσκονται μέσα στο υγρό στοιχείο, αν βρεθούν έξω από αυτό υφίστανται μεγάλη ζημιά. Αν κρατήσετε έναν αστακό κόντρα στον ήλιο, σε πολύ λίγο χρόνο τον έχετε τυφλώσει. Φάτε τον λοιπόν, αν είναι ανάγκη, αλλά μην τον βασανίζετε...

Γιατί οι εραστές του καφέ επιμένουν ότι ειδικά το πρωί δεν ανοίγει το μάτι τους αν δεν πιουν καφέ;

Ένας που έχει συνηθίσει να πίνει τρία ή και περισσότερα φλιτζάνια κάθε ημέρα, το επόμενο πρωί, όταν ανοίγει τα μάτια του, έχουν περάσει περίπου οκτώ, ίσως και δέκα ώρες από το τελευταίο φλιτζάνι, με αποτέλεσμα να έχει πέσει το ποσοστό της καφεΐνης στο αίμα του κατά 80% σε σχέση με το συνηθισμένο. Επομένως, ύστερα από τόσες ώρες, το σώμα παρουσιάζει ένα ελαφρό σύνδρομο στέρησης, το οποίο γιατρεύεται αρκετά με το πρώτο φλιτζάνι. Γι' αυτό και μερικοί καφεϊνομανείς ισχυρίζονται ότι όχι μόνο δεν έχουν πρόβλημα ύπνου το βράδυ αν τυχόν πιουν ένα φλιτζάνι προτού αποκοιμηθούν αλλά και ότι την άλλη ημέρα το πρωί θα αισθάνονται λίγο καλύτερα, γιατί θα τους λείπει μικρότερη ποσότητα καφεΐνης.

Πώς αποφασίστηκε η κυκλοφορία των αυτοκινήτων να γίνεται με το ρεύμα της ανόδου να είναι προς τα δεξιά, αντίθετα απ' ό,τι συμβαίνει στην Αγγλία και στην Αυστραλία;

Πολύ παλιά οι ευγενείς άρα και έφιπποι άνδρες σε χώρες όπως η Αγγλία προτιμούσαν να κινούνται στην αριστερή άκρη του δρόμου, ώστε το δεξί τους χέρι να είναι ελεύθερο να τραβήξει το οποιοδήποτε όπλο, για να αντιμετωπίσουν τους ερχόμενους με κακό σκοπό από την αντίθετη πλευρά. Μετά τη Γαλλική Επανάσταση όμως, όταν ήταν αρκετά επικίνδυνο να σε πάρουν για ευγενή, άλλαξαν τα.... ρεύματα της κυκλοφορίας. Υπάρχει και η εξήγηση η σχετική με τον Ναπολέοντα όταν άρχισε τις εκστρατείες του. Τότε ολόκληρες φάλαγγες από άλογα ζευγμένα σε δυάδες ή και τριάδες έσερναν μεγάλα αμάξια. Ο αμαξηλάτης καθόταν συνήθως στο αριστερό άλογο, διότι, ως γνωστόν, οι ιππείς ανεβαίνουν στα άλογα από τα αριστερά. Ετσι όμως στην πορεία τα άλογα στα δεξιά του δεν άφηναν καλό οπτικό πεδίο, ενώ με την αλλαγή άνοιξαν οι ορίζοντες και κατά τη διασταύρωση με άλλα αμάξια μπορούσαν να πηγαίνουν αρκετά κοντά χωρίς να χτυπήσουν. Κυκλοφορούμε λοιπόν με τον τρόπο που κυκλοφορούμε εξαιτίας των αλόγων και όχι των αυτοκινήτων ή έστω των αλόγων που κρύβονται μέσα στους κινητήρες τους.


Γιατί ο πιγκουίνος περπατάει τόσο αστεία;

Μπορεί σε εμάς να φαίνεται αστείο το βάδισμα του συμπαθέστατου αυτού πτηνού αλλά, από την άποψη της οικονομίας σε ενέργεια στα ψυχρά κλίματα όπου ζει, φαίνεται ότι είναι πολύ σοφό.
Το βάδισμα γενικά περιλαμβάνει και μια συνεχή μετατροπή της δυναμικής ενέργειας σε κινητική. Καθώς το κάθε πόδι υψώνεται και κινείται προς τα εμπρός έχουμε την παραγωγή έργου και ένα μέρος επιστρέφει, καθώς το ίδιο αυτό πόδι επιστρέφει στο έδαφος προτού σηκωθεί από τη θέση του το άλλο. Ο πιγκουίνος πέρα από το κλασικό προχώρημα του ενός ποδιού μετά το άλλο αιωρείται προς τα αριστερά και προς τα δεξιά, ακριβώς όπως κάνει και ένα εκκρεμές (τοποθετημένο όμως ανάποδα). Υστερα από μετρήσεις που έγιναν βάζοντας τους πιγκουίνους να βαδίσουν επάνω σε πλάκες όπου κατάλληλα τοποθετημένοι αισθητήρες έδειχναν τη δύναμη που ασκούσαν με κάθε βήμα ενώ μαγνητοσκοπούσαν και τις κινήσεις τους, αποδείχθηκε ότι ενώ ο άνθρωπος παίρνει πίσω το πολύ το 65% της ενέργειας που δαπάνησε για να σηκώσει το πόδι και να το κινήσει προς τα εμπρός, ο πιγκουίνος με το περίεργο, για εμάς, λίκνισμα αριστερά και δεξιά καταφέρνει να παίρνει πίσω περίπου το 80%. Εχοντας πολύ κοντά πόδια για να κολυμπάει ταχύτερα όταν κυνηγάει την τροφή του μέσα στο νερό, στην ξηρά, όπου είναι υποχρεωμένος να ζευγαρώσει και να μεγαλώσει τα μικρά του, ο πιγκουίνος έχει επιλέξει αυτόν τον τρόπο βαδίσματος, ο οποίος του επιτρέπει να διανύει αποστάσεις μέχρι και 200 χιλιομέτρων προτού φτιάξει τη φωλιά του!

Γιατί ονομάζεται η καμπίνα του πιλότου κόκπιτ;

Εννοείται ότι υπάρχει η ελληνική λέξη πιλοτήριο για τον θάλαμο όπου γίνονται οι χειρισμοί σε ένα σκάφος στη θάλασσα, σε ένα αυτοκίνητο αγώνων ή στο αεροπλάνο. Ολο και πιο συχνά όμως οι Ελληνες χρησιμοποιούν τη λέξη κόκπιτ. Ας ξέρουμε λοιπόν τι σημαίνει ακριβώς. Είναι σύνθετη από το cock = κόκορας και το pit = λάκκος και μας παραπέμπει στον χώρο όπου ακόμη και σήμερα διεξάγονται οι απαίσιες κοκορομαχίες. Εκεί, λοιπόν, για να μην μπορούν να φυγομαχήσουν εύκολα τα άτυχα πτηνά, ο χώρος διεξαγωγής του αγώνα από παλιά διαμορφωνόταν σαν ένας ρηχός λάκκος με το «κοινό» γύρω του. Αργότερα ο όρος cockpit μεταφέρθηκε στα ιστιοφόρα πλοία όπου το τιμόνι βρισκόταν χωμένο σε ένα βαθούλωμα στην πρύμνη. Εχει γραφτεί μάλιστα ότι εκεί συνήθιζαν να πλαγιάζουν τους λαβωμένους στη διάρκεια μιας ναυμαχίας ή όταν επετίθεντο στο πλοίο πειρατές και από τα αίματα το σημείο εκείνο θύμιζε πολύ τον στίβο της κοκορομαχίας!