Οι μήνες και τα ονόματά τους

Συχνά θα ασχοληθώ με γλωσσικά θέματα. Όλοι μας χρησιμοποιούμε τις ίδιες λέξεις χιλιάδες φορές, αλλά αγνοούμε συχνά τη σημασία και την προέλευσή τους. Καμία όμως δεν είναι τυχαία και όλες κρύβουν πίσω τους μια ιστορία.
Γι' αρχή είπα να ξεκινήσω με τους μήνες και τα ονόματά τους. Πρώτα κάποιες επισημάνσεις: 1)Το έτος στα χρόνια των Ρωμαίων άρχιζε την 1η Μαρτίου και όχι την 1η Ιανουαρίου, κάτι που άλλαξε όταν άλλαξε και το ημερολόγιο το 1582 από τον Πάπα Γρηγόριο ΙΓ'. 2)Τα ονόματα που χρησιμοποιούμε και σήμερα τα καθιέρωσαν οι Ρωμαίοι, οπότε η σημασία τους πρέπει να αναζητηθεί στη γλώσσα τους, τα λατινικά. Άρα, θα ξεκινήσω από τον Μάρτιο και θα επιστρατεύσω τα λατινικά για να ερμηνεύσω την επιλογή των ονομάτων.

Μάρτιος: Mars είναι το όνομα του θεού Άρη, θεού του πολέμου. Σε αυτόν αφιερώθηκε ο μήνας επειδή οι αρχαίοι λαοί ξεκινούσαν πάντα τις πολεμικές τους περιπέτειες  στην αρχή της άνοιξης, όταν οι καιρικές συνθήκες το επέτρεπαν. Η έλλειψη ανεπτυγμένης τεχνολογίας και οι μικρές δυνατότητες των αρχαίων για ανεφοδιασμό ήταν απαγορευτικές για εκστρατείες μέσα στον χειμώνα.
Απρίλιος: Aperio σημαίνει ανοίγω και ο Απρίλης είναι ο κατεξοχήν μήνας της άνοιξης, τότε που ο καιρός ανοίγει. Είναι γνωστό ότι αν και ημερολογιακά η άνοιξη αρχίζει τον Μάρτη, ο καιρός συνεχίζει να κάνει τα δικά του.
Μάιος: Μαία, η μητέρα του Ερμή, γονιμική θεά και προστάτιδα των μητέρων(βλέπε μαιευτήριο). Ο μήνας Μάιος είναι ο κατεξοχήν μήνας των γεννήσεων στη φύση για τον απλό λόγο ότι λίγο πριν το καλοκαίρι είναι η καλύτερη περίοδος για τα μικρά να μεγαλώσουν και να περάσουν με ασφάλεια την επικίνδυνη πρώτη περίοδο της ζωής τους.
Ιούνιος: Iuno, το όνομα της Ήρας, της θεάς που προστάτευε το ιερό μυστήριο του γάμου. Οι περισσότεροι γάμοι στην αρχαιότητα γίνονταν αυτό το μήνα για να έχουν την προστασία της. Αξίζει προσοχής πάντως ότι ο μήνας των γάμων είναι μετά και όχι πριν το μήνα των γεννήσεων. Μάλλον κάτι ήξεραν οι αρχαίοι πάνω σε αυτό το θέμα...
Ιούλιος: Ο μήνας πήρε το όνομα του Ιούλιου Καίσαρα επί των ημερών του οποίου καθιερώθηκε το ημερολόγιο.
Αύγουστος: Ο μήνας πήρε το όνομα του διαδόχου του Ιουλίου Καίσαρα. Ο Οκταβιανός Αύγουστος όχι μόνο απαίτησε να έχει κι αυτός ένα μήνα με το όνομά του, αλλά ζήτησε να είναι συνεχόμενοι ώστε να φαίνεται ότι είναι ο νόμιμος διάδοχος και να έχουν και οι δύο 31 ημέρες ώστε να είναι ισάξιοι. Την επιπλέον ημέρα την αφαίρεσε από τον τελευταίο μήνα που τότε ήταν ο Φεβρουάριος. Και αυτός είναι ο λόγος επίσης που αυτοί είναι οι μόνοι συνεχόμενοι μήνες με 31 ημέρες.

Οι επόμενοι 4 μήνες έχουν απλή αριθμητική αξία. Σεπτέμβριος σημαίνει έβδομος (septem), Οκτώβριος ο όγδοος (octo), Νοέμβριος ο ένατος (novem) και Δεκέμβριος ο δέκατος (decem).
Ιανουάριος: ο πρώτος μήνας του έτους βρισκόταν τότε στην ενδέκατη θέση!!! Πήρε το όνομά του από τον Ιανό, ρωμαϊκή θεότητα με δύο κεφάλια που συμβόλιζε τη συνέχεια παρελθόντος και μέλλοντος και συνδεόταν με την έναρξη του λατρευτικού κύκλου των Ρωμαίων.
Φεβρουάριος: februo σημαίνει καθαρίζω, εξαγνίζω. Είναι ο μήνας που γίνονταν τελετές εξαγνισμού, κάτι απόλυτα λογικό για τον τελευταίο μήνα του έτους, ώστε να φύγει καθετί κακό πριν τον ερχομό του νέου έτους. Κάτι αντίστοιχο γίνεται και σήμερα με τη διαφορά πως εμείς το κάνουμε αμέσως μετά την έναρξη του έτους(βλέπε Θεοφάνεια και αγιασμό των υδάτων).